Dianne Rutgers van IKC de Bosmark (Dinxperlo)

‘Onderzoekend en ontdekkend leren vraagt een heel ander DNA van de leerkracht’

 

Een gedreven team dat twee jaar geleden inzag dat leerlingen behoefte hebben aan een andere manier van lesgeven. Zo omschrijft Dianne Rutgers, interne opleider bij IKC de Bosmark in Dinxperlo, haar collega’s. Vanuit de overtuiging dat kinderen door onderzoekend en ontdekkend leren wél de noodzakelijke 21e eeuwse vaardigheden eigen maken, gooide het team de methodes voor de zaakvakken deels overboord en sprongen ze samen in het diepe. Dianne: “We hebben het heft in eigen hand genomen en zijn het avontuur aangegaan. Die strategie heeft ons veel opgeleverd.”

Negen complimentjes
Dianne: “Bij ons krijgen kinderen van 0 tot 13 jaar de ruimte om te groeien. In letterlijke zin door de ruimte in en om het schoolgebouw en de opvanglocatie. We hebben een grote speelruimte, een voetbalveld, een keuken en het bos bevindt zich op loopafstand. In figuurlijke zin geven we leerlingen ruimte door hen te stimuleren om zich op hun eigen niveau te ontwikkelen. Een positieve benadering is daarbij heel belangrijk. Daarom belonen we gewenst gedrag en dragen we uit dat naast één negatieve gebeurtenis negen complimentjes moeten staan. We werken handelingsgericht en stemmen ons aanbod dus af op de onderwijsbehoeften van het kind. Daarin staan we niet alleen, ouders zijn onze partner. Zo proberen we van school en opvang een verlengde van de thuissituatie te maken, en andersom.”

21e eeuwse vaardigheden
Twee jaar geleden gaven leerkrachten uit de bovenbouw aan dat het werken met een methode zeker tijdens de zaakvakken niet meer aansloot bij de belevingswereld van de leerlingen. Toen wij daar met Iselinge Hogeschool en OBS ‘t Montferland over spraken in onze versterk-samenwerkgroep ontstond de behoefte om na te denken over wat kinderen vandaag de dag nodig hebben. We kwamen erachter dat we ons onderwijs willen inrichten op onderzoekend en ontdekkend leren. Maar hoe pak je dat aan?

Vakoverstijgende thema’s
De eerste stap was draagvlak in het team creëren. Dat was niet altijd even makkelijk, want deze manier van lesgeven vraagt een heel ander DNA van leerkrachten. Je moet het avontuur aan willen gaan, dingen los durven laten en op afstand controle houden. Om ons voornemen kracht bij te zetten zijn we vorig jaar eigenlijk gewoon begonnen. De methodeboeken zetten we nu in als bronnenboeken en leerkrachten en leerlingen worden door middel van vakoverstijgende thema’s uitgedaagd om tijdens de zaakvakken een onderzoekende en ontdekkende houding te ontwikkelen. In groep 6 besteden we bijvoorbeeld aandacht aan het thema Egyptenaren. De link met geschiedenis is direct duidelijk, tijdens de techniekles bouwen kinderen zelf een pyramide, bij aardrijkskunde zoeken ze uit waar Egypte ligt, tijdens biologie ontdekken ze wat Egyptenaren aten en in de lessen filosofie spreken we over hoe Egyptenaren die voor farao’s moesten werken zich gevoeld zouden hebben. Het gevolg is betrokken en enthousiaste leerlingen die zelfs thuis nog met het onderwerp bezig zijn.”

Leerlijn
Onze leerkrachten zijn er inmiddels van overtuigd dat we leerlingen op deze manier moeten onderwijzen, maar ze missen soms nog handvatten en de benodigde leerkrachtvaardigheden. Daarom staat er een studiedag gepland waarin we samen terug naar de basis gaan. Wat is de achterliggende theorie, welke stappen moeten we zetten om ons doel te bereiken en wat is onze strategie voor de komende jaren? Het plan is een leerlijn op het gebied van onderzoekend en ontdekkend leren op te stellen. Daarbij zetten we de ervaring van afgelopen jaar natuurlijk in. Zodra die lijn staat willen we deze manier van leren uitbreiden naar andere vakken. In groep drie doen we dat al, onder andere tijdens de rekenlessen in combinatie met een cognitief conflict. Een onderzoekende en ontdekkende houding kan je namelijk altijd en overal gebruiken.”