Hans Varenhout van Roncallischool (Zeddam)

“Toekomstgericht onderwijs is betekenisvol onderwijs”

Het hele team van de Roncallischool in Zeddam is het erover eens; de lesmethodes die ze tot vorig jaar gebruikten, zijn verouderd. Er is in de huidige samenleving namelijk meer te koop dan waar in de traditionele manier van lesgeven rekening mee wordt gehouden. Daarom ging de onderwijsvisie op de schop en wordt nu hard gewerkt aan de implementatie van toekomstgericht onderwijs. Mede door middel van Project NeXt van het KWTG zijn het afgelopen jaar twee ‘pilotgroepen’ aan de slag gegaan met onderzoekend en ontwerpend leren, waar mogelijk in combinatie met moderne technologie. Directeur Hans Varenhout is laaiend enthousiast: “Ik heb al van meerdere leerlingen gehoord dat ze de lessen vroeger vaak saai vonden, maar nu met plezier naar school gaan.”

Betekenisvol onderwijs
Hans: “Toekomstgericht onderwijs is betekenisvol onderwijs. Wanneer de activiteiten op school aansluiten bij de leefwereld van leerlingen, zijn ze gemotiveerder en onthouden ze de geleerde stof beter. Om dat te bereiken moesten we het curriculum vernieuwen. Een ingrijpend proces waar geen handleiding voor bestaat. Daarom hebben we eerst met het team besproken wat we anders wilden. Uit deze gesprekken bleek dat wetenschap, techniek en ICT vandaag de dag structureel onderdeel van het lesprogramma moeten zijn en dat frontaal lesgeven niet per se de beste manier van onderwijzen is. Laat kinderen zelf ontdekken en ervaren, daar steken ze veel meer van op.”

VR-brillen
“Thematisch onderwijs en moderne technologie helpen ons daarbij. Door alle lesactiviteiten aan een thema op te hangen en steeds weer te kijken hoe we wetenschap, techniek en ICT kunnen inzetten om vooraf gestelde doelen te behalen, zorgen we ervoor dat de onderzoekende en ontwerpende manier van leren onderdeel van het curriculum wordt en blijft. Bij het thema Kunst nemen leerlingen bijvoorbeeld door middel van een VR-bril een kijkje in de slaapkamer van Vincent van Gogh. Of ze stappen een schilderij van Jeroen Bosch binnen. En schreven kinderen voorheen een opstel over hun favoriete vakantieland, nu nemen ze een presentatie op voor een green screen en bekijken ze het resultaat op tablets. Dat spreekt aan, wat de betrokkenheid aanzienlijk vergroot.”

Snel veranderende maatschappij
“De toegevoegde waarde van deze manier van werken wordt nog duidelijker wanneer je naar de onderliggende vaardigheden kijkt die leerlingen op deze manier ontwikkelen. Bij leren programmeren komen bijvoorbeeld ook samenwerken, communiceren, kritisch denken, problemen analyseren, creativiteit en oplossingen bedenken aan bod. Dat zijn vaardigheden waar voorheen niet aan werd gewerkt, omdat we er simpelweg niet aan toe kwamen. Terwijl dit wel is wat ze nodig hebben om later actief deel te kunnen nemen aan de snel veranderende maatschappij.”

Blended learning
“Het is niet zo dat we de oude didactiek volledig buiten de deur hebben gezet. We hebben het goede bewaard en daar wat nieuws aan toegevoegd. Daarom spreken we ook wel over blended learning. Leerkrachten gebruiken tijdens een instructie nu bijvoorbeeld vaak mozaBook, een presentatietool waarmee lesstof op een uitdagende manier gepresenteerd wordt. Deze combinatie maakt de weg die we zijn ingeslagen juist leuk en het onderwijs wordt er alleen maar rijker door.”

FabLab
“Op dit moment werken twee pilotgroepen actief met onderzoekend en ontwerpend leren. Omdat het enthousiasme zowel van de leerlingen als de leerkrachten afspat, worden ook andere klassen er al bij betrokken. Zo heeft het afgelopen jaar een groep meerdere bezoeken gebracht aan het ICER FabLab in Ulft. Alle positieve ervaringen zetten ons aan het denken. Zou het niet geweldig zijn om een FabLab in school te bouwen? Wat zou dat kosten? Kunnen we daar eventueel subsidie voor aanvragen? Als het lukt, moeten we dan leerkrachten bijscholen? Zo komen we steeds nieuwe vragen tegen waarop we het antwoord samen ontdekken. En dat is precies wat deze manier van werken en leren zo boeiend maakt.”

Tip van Hans voor iedereen die ook met onderzoekend en ontwerpend leren aan de slag wil:

Hans: “Ontdek op wat voor manier wetenschap, techniek en ICT kan bijdragen aan jouw onderwijsvisie. Dat kun je doen door vragen te beantwoorden als: ‘Wat wil ik kinderen leren?’, ‘Wat geef ik ze mee?’ en ‘Voor welke maatschappij leid ik leerlingen op?’. Als in de antwoorden ‘toekomstgericht’, ‘ervaren’ en ‘uitdagen’ terugkomen, dan weet je wat je te doen staat: contact opnemen met het KWTG!”