Cliff Buiting van SBO SAM (Doetinchem)

‘Door denkvragen te stellen daag ik kinderen uit om zelf tot een oplossing te komen’

Elk kind heeft een eigen talent. Op SBO SAM weten ze dat als geen ander. Want op deze school voor speciaal basisonderwijs zien ze elke dag weer dat leerlingen waarbij het leren niet vanzelf gaat, bijvoorbeeld door een lager IQ of omdat ze dyslectisch of autistisch zijn, tijdens vakken als techniek uitblinken. Cliff Buiting, onderwijsspecialist en WO- & WT-coördinator: “Door alle leerlingen de mogelijkheid te bieden om zijn of haar eigen talent te ontdekken en elkaars kwaliteiten te benutten, bloeien kinderen helemaal op. Dat is zo mooi om te zien.”

LeskistenSBOSAM
Cliff: “Wij werken met tien thema’s die allemaal om de twee jaar voorbijkomen. Aan elk thema zijn leskisten gekoppeld die betrekking hebben op natuur, wetenschap en techniek. Bij het thema water hoort bijvoorbeeld een slootjeskist met daarin netjes, vergrootglazen, fototoestellen en ontdekkingskaarten. Kinderen gaan met deze attributen op pad om foto’s van insecten te maken. Terug op school starten ze met determineren. Dat laatste doen ze in de herfst ook met bladeren. Ze verzamelen er buiten zoveel mogelijk en leggen daarna enkelvoudige en samengestelde bladeren bij elkaar. Vervolgens zoeken ze uit van welke boom een blad komt. Doordat kinderen zo actief met de opdracht bezig zijn, onthouden ze de resultaten. In tegenstelling tot wanneer ik als leerkracht gewoon vertel dat een blad van een berk of een beuk is. Dan blijft het bij de meesten niet hangen.”

Techniekweek
“Een groot deel van onze leerlingen stroomt door naar het praktijkonderwijs of het vmbo. Omdat ze daar veel beroepsgerichte vakken krijgen, proberen wij daar al een basis voor te leggen. Dat doen we onder andere tijdens de techniekweek die we dit jaar voor het eerst organiseren. In die week brengen we met klassen een bezoek aan bedrijven en er komen vaklui op school over hun werk vertellen. Denk daarbij aan een bouwvakker, timmerman, fietsenmaker of vioolbouwer. Zo zoeken we techniek zowel binnen als buiten de school bewust op.”

Technieklokaal
“Onze bovenbouwgroepen gaan vier keer per jaar naar het Technieklokaal in Doetinchem. Daar werken ze met materialen en technieken die wij op school niet hebben, zoals solderen, boren en het buigen van metaal. Leerlingen maken op zo’n dag bijvoorbeeld een elektrische molen, telescoop of Dokter Bibber-spel. Zo doen ze in een veilige omgeving veel ervaring op het gebied van techniek op.”

Thinking forSBOSAM2 learning
“Onderzoekend en ontwerpend leren komt bij ons vooral in de klas terug. Wij gaan daarbij uit van Thinking for Learning, een onderwijsprogramma waarbij het denkproces van de leerlingen centraal staat. Dat vraagt nogal wat van de leerkracht, omdat hij of zij moet leren loslaten. Een les loopt niet meer van A tot Z; je begint bij A en weet soms niet waar je uitkomt. Vorig jaar gaf ik kinderen een simpele opdracht: maak een knikkerbaan waarop de knikker zo lang mogelijk onderweg is. Al het materiaal mocht worden gebruikt. Het ontwerpvoorstel was natuurlijk niet in één keer goed. De kunst is dan om als leerkracht een stapje terug te doen en kinderen zelf te laten ervaren. Door denkvragen te stellen daag ik ze uit om zelf tot een oplossing te komen. Ik ben ervan overtuigd dat elk kind deze extra stap kan zetten.”

 

Sparren
Het introduceren van nieuwe ideeën op het gebied van wetenschap en techniek is soms best lastig. De ontwikkelingen volgen elkaar in razend tempo op en je wilt leerkrachten en leerlingen ook niet overspoelen, want ze moeten al zoveel. Het is daarom fijn dat onder andere het KWTG ons op de hoogte houdt van de nieuwste ontwikkelingen, de mogelijkheden voor het krijgen van subsidies biedt en kan begeleiden bij de implementatie van verschillende wetenschap- en techniektrajecten. En het is prettig om te kunnen sparren met experts. Die vind ik trouwens ook op andere scholen. Door van en met andere wo-coördinatoren te leren, ontstaan veel nieuwe ideeën. Dat is ook direct het leukste aan het onderwijs. Je bent nooit klaar, er komt altijd weer wat nieuws.”

Tip van Cliff voor iedereen die ook met onderzoekend en ontwerpend leren aan de slag wil:
De implementatie van wetenschap en techniek is alleen haalbaar als je er met de hele organisatie/school voor gaat staan. Anders blijft het leerkrachtafhankelijk of een groep hier wel of geen les in krijgt. Dat bereik je door het hele team te betrekken bij de wijze waarop je wetenschap en techniek implementeert. Start een thema bijvoorbeeld altijd met z’n allen op en bedenk samen mogelijkheden om wetenschap en techniek in elke groep aan bod te laten komen. En: spiek bij de buren. Neem een kijkje in de klas van een ervaren collega op dit gebied of vraag een andere school om hulp. Je hoeft het echt niet allemaal alleen te doen.”