Jeroen Claassen van De Akker (Nijmegen)

“Een antwoord dat niet zomaar kan worden gegeven, triggert de nieuwsgierigheid”

Samen, dat het is het woord waarmee je basisschool de Akker uit Nijmegen het beste kunt omschrijven. Hier werken leerlingen, leerkrachten, ouders en directie met elkaar aan passend onderwijs voor iedereen. Dus toen er van meerdere kanten signalen kwamen dat met een klassikale aardrijkskundeles over de aanleg van de Betuwelijn niet de gewenste leerdoelen werden behaald, kwam iedereen in actie. Het resultaat? Een nieuwe lesmethode voor wereldoriëntatie, onderzoekend en ontwerpend leren in plaats van alleen maar leerkrachtvolgend onderwijs, een 3D-printer in school en bezoeken aan het Technovium en iXperium, alles mede mogelijk gemaakt door subsidie van het KWTG. Jeroen Claassen, directeur: “Onze leerlingen leren zoveel van deze initiatieven dat we daar graag een les rekenen of taal voor laten vallen.”

Onderzoeksvraag
Jeroen: “Voorheen bestudeerden leerlingen alleen de stof die de leerkracht opgaf. Vervolgens werd er door middel van een toets gekeken of iedereen goed had opgelet. Die manier van lesgeven is niet meer zoals wij het willen. Kinderen ontwikkelen op die manier namelijk niet de vaardigheden die ze zo hard nodig hebben. Denk bijvoorbeeld aan kritisch denken, communiceren en samenwerken. Daarvoor is onderzoekend en ontwerpend leren noodzakelijk. Daarom hebben wij de lesmethode Blink aangeschaft, waarin elk thema start met een onderzoeksvraag waar kinderen direct zelf mee aan de slag kunnen.”

Chocoladebrokken
“Wanneer in de klas wordt gesproken over vulkanen en aardbevingen, gaan leerlingen nu zelf met een Mars en Snickers aan de slag. Wanneer je deze twee repen tegen elkaar aan duwt, schuiven de chocolabrokken over elkaar heen. Net zoals aardplaten doen. Een vraag als: ‘Hoe komt het dat de Mars altijd onder de Snickers duikt?’ triggert de nieuwsgierigheid van kinderen omdat het antwoord niet zomaar kan worden gegeven. Ze moeten zelf op zoek naar een verklaring, waardoor ze eigenaar van het leren worden. Dat vergroot de betrokkenheid én het enthousiasme.”

Talenten
“Deze nieuwe manier van leren maakt het onderwijs aantrekkelijk, omdat je elk kind uitdaagt zijn of haar talenten verder te ontwikkelen. Iemand die mooi kan tekenen maakt bijvoorbeeld een proces inzichtelijk en iemand met goede communicatieve vaardigheden presenteert de uitkomsten aan de rest van de groep. Aan het eind van een thema bespreken ze met elkaar wat ze hebben ontdekt, hoe ze daar achter zijn gekomen en wat ze een volgende keer anders willen doen.”

Miniweergave
“In de toekomst willen we vakken als aardrijskunde, geschiedenis en natuurkunde graag integreren in een overkoepelend thema. In de echte wereld overlappen dit soort onderwerpen elkaar namelijk ook. Denk maar eens aan de natuur. Je kunt alleen kijken naar de bomen die er staan, maar het is minstens zo interessant om te onderzoeken hoe en waarom die er zijn gekomen en wat de invloed van buurtbewoners van vroeger en nu op de groei is. School is een miniweergave van de maatschappij en daar proberen we zoveel mogelijk naar te handelen.”

3D-printer
Subsidie van het KWTG stelde ons in staat een 3D-printer aan te schaffen. In zo’n geval kun je een kant-en-klaar model bestellen, maar wij kozen voor een bouwpakket inclusief Engelstalige handleiding. Leerlingen onderzochten zelf hoe ze de printer in elkaar moesten zetten. Ze vertaalden de handleiding, ontdekten het verschil tussen een x- en een y-as en leerden de consequenties van een schroefje dat op de verkeerde plek zit kennen. Volgend schooljaar zullen ze aan andere kinderen laten zien hoe het apparaat werkt. Omdat onze leerkrachten niet allemaal 3D-experts zijn, verandert hun rol ook. Ze zijn niet meer alleswetend, maar ze begeleiden en coachen de leerlingen. Zo leren we samen.

Tip van Jeroen voor iedereen die ook met onderzoekend en ontwerpend leren aan de slag wil:

“Geef leerkrachten de ruimte om te experimenteren. Dat doe je door los te laten en vertrouwen te geven. Je kunt collega’s tenslotte nooit vragen om hun leerlingen onderzoekend en ontwerpend te laten leren, als ze zelf alles volgens het boekje of een handleiding moeten doen.”